به عقیدهی اپيکور، اختلالاتی که تعادل روانی را به مخاطره می‌اندازد و مانع نیکبختی انسان میشود، بیم از خدایان و ترس از مرگ است. هر کس که میخواهد سعادتمندانه زندگی کند، باید بر ترس خود از خدایان و مرگ چیره گردد. بنابراین تمام معنای فلسفهی نظری چيزى جز این نيست که این هدف در زندگی عملی مشخص فرد برآورده شود.
در مورد بیم از خدایان، اپیکور معتقد بود که این نتیجه‌ی پنداری باطل است. زیرا خدايان در رويدادهای جهان ما نقشی ندارند و بويژه نمی‌توان آنان را هدايت‌کنندگان زندگی انسان به حساب آورد. طبق فلسفهی اپيکوری، خدايان در مکانهايی ميان جهانهای جداگانه جای دارند و در آنجا زندگی بی‌دغدغه و رستگارانه‌ای را می‌گذرانند، بدون اينکه در حوادث زمينی دخالت و در سرنوشت انسان شرکت کنند. اگر خدایان در زندگی زمینیان دخالت میکردند، دیگر ذات‌هایی کامل نمیبودند، چرا که از منظر اخلاقی، مسئول کژی‌ها و کاستی‌های زندگی زمینیان می‌بودند.
اپیکور می‌پرسید: «یا خدا میخواهد پلیدی را در جهان از میان بردارد و نمیتواند، پس ناتوان است. یا میتواند و نمیخواهد آن را از میان بردارد، پس بد است. یا نمیتواند و نمیخواهد، پس هم ناتوان است و هم بد و در هر صورت شایستهی خدایی نیست. و سرانجام اگر خدا میخواهد و میتواند پلیدی را از میان بردارد، این پلیدی از کجاست و چرا از میان نمیرود؟».
به این ترتیب، اپيکوريان به مشيت و نيز ترس از مجازات خدايی بیباور بودند. به عقيدهی آنان، خدايان نه به انسان ياری میرسانند و نه او را پاداش يا عقوبت میدهند. به همين دليل قربانی و يا دعا کردن به درگاه خدايان، بیمعناست. بايد ترس از مجازات آنجهانی را که نمايندگان آموزهی ناميرايی نفس ادعا میکنند، در انسان از ميان برد.
اپیکور بیم از مرگ را نیز بیهوده میدانست. گفتیم که او در آغاز تحت تاثیر اندیشههای دمکریت بود. آموزههای اتميستيک دمکريت، برای اپيکور رهايی بخش بود و با کل صورت تفکر او همخوانی داشت. به عقیدهی اپیکور، روح نیز مانند کالبد، طبیعتی جسمانی دارد و از اتمها ترکیب شده است. استعداد دریافت حسی، خصلتی تصادفی است که از پیوند گذرای اتمهای روح و جسم بوجود آمده است. با مرگ، این پیوند گسسته میشود و از این طریق توانایی دریافت حسی نیز از میان میرود. بنابراین اگر مرگ به معنای عدم کامل دریافت حسی باشد، یعنی اینکه با عدم آگاهی و بیدردی همراه است، پس ارتباطی به ما ندارد.
از خبرگزاري آلمان
